HALIDA
KARŞILAŞILABİLECEK HATALAR
1. Sırt Hataları
·
Berk Hatası: Dokuma sırasında örgüye girerek hav
oluşturacak ipliğin cağdan sarılırken, kılavuzdan geçirilirken, lamelden,
gücüden ya da tarak dişi arasından geçerken zorlanması, takılması veya
dolaşması sonucu gergin hale gelmesiyle halıda bulunduğu yeri çökük
çalıştırmasıdır. Gergin çalışma nedeniyle diğer hav ipliklerinden daha düşük
kalacak ve çukur bir görüntü oluşturacaktır. Berk olan halılarda iplik genellikle
zemin örgüsü yapar fakat hav yapmaz.
·
Tel
Yeri Hatası: Dokuma
esnasında örgüye girerek desende çalışması gereken hav ipliklerinden birinin
veya birkaçının kopması sonucu halı da ilgili bölgede çalışmamasıdır. Halı
yüzeyinde görülmez fakat halı sırtında boy izi yapar.
·
Karıştırma
Hatası: Hav ipliği gücüden geçirildikten sonra aynı tarak dişinde başka bir
havın gücüsüne takılarak beraber çalışırsa desende çalıştığı sırada fazla olan
bu hav telinin belli olması durumu ortaya çıkar. Desende fazladan belli olan bu
havın çitide çıkarılması gerekir.
·
Atkı
Kaçığı Hatası: Dokuma esnasında jüt kopması olduğu durumda operatörün hangi
ayakta jütün kopuğunu bilmeden ve buna göre tezgâhı ayarlamadan çalışması
sırasında oluşan hatadır. Bu hata atkılar arasında boşluk şeklinde görülür.
·
Köpürme
(Boncuklanma) Hatası: Halının dokuması esnasında cağdan gelen hav ipliklerinin
olması gereken gerginlikten daha az gerginlikte sağılması onucu gevşek gelmesi
veya halının mega (double ilmek) çalışması esnasında buna uyun örgü
kullanılmadığı zaman hav ipliklerinin halı sırtında köpürmeler meydana
getirmesidir. Bu durumda cağda ilgili iplerin bulunduğu cağ ağırlıklarının
artırılması gerekir.
·
Zemin Kırığı Hatası: Halı zemininde havlar ile jütleri birbirine
bağlayan zemin ipliklerinin kırılması sonucu oluşan hatadır.
·
Atkı
Çiftlemesi Hatası: Atkı koptuğu zaman kopmuş olan atkı parçası dokuma operatörü
tarafından tezgâh arasından alınmadan tezgâhın çalıştırılması sonucu oluşan
hatadır.
·
Yolunma
Hatası: Halının dikenli sermin tarafından tırmalanmasıdır.
·
Hav
Çiftlemesi Hatası: Hav ipliklerinin birbirine dolanması veya birlenmesidir.
·
Çözgü
İpliği Hatası: Berk(dolgu) veya bağlantı ipliklerin örgüye girmemesi, örgüye
girmesi gereken tansiyon değerinden daha yüksek veya daha düşük bir tansiyon
değerinde girmesinden kaynaklanan hatadır.
·
Dökme
Hatası: Dokuma esnasında halı sırtında çalışması gereken tüm hav tellerinden
bir kısmının belli aralıklarla çalışmaması sonucu oluşan hatadır. Desende
çalışması gereken ipliklerin bariz bir şekilde halı sırtında çalışmamasından
meydana gelir. Bir desen hatasından veya jakar kısmından kaynaklanabilir.
·
Yüzme
İpliklerinin Halı Sırtında İz Yapması (Gizleme Hatası): Tezgâh üzerinde
kullanılmayan renklerin halıların içinde gitmesi gerekirken örgüye girmeyerek
halının sırtında gitmesidir.
·
Lekeli
Veya Kirli Halılar: Dokuma esnasında veya bekleme esnasında halının
kirlenmesidir.
·
Kalın
Atkı Gelmesi Hatası: Halı sırtında kullanılan jütün gereğinden fazla kalın
olmasıdır.
·
Bombelenme
Hatası: tezgâh üzerinde bulunan direzinler sarımlarından veya direzinlere
atılan ağırlıklardan meydana gelir. Tezgâh çok sık dokuma yaptığı zaman tefe
çok sık vuracağı için halıda bombelenme meydana getirebilir
·
Çapraz
Hatası: dokuma esnasında halıların ham ve esnek olmasından dolayı çekim
serminlerinde ki eğrilik veya hataların halıları gereğinden fazla çapraz
yaparak sakat olmasına neden olmasıdır. Dokuma, berk (dolgu) ve bağlantılardan
(gevşeklerden) kaynaklı da olabilir.
2. Yüz hataları:
·
Abraj
Hatası: Abraj ipliğin olması gerekenden daha açık veya daha koyu bir tonda
olmasıdır. İki türlüdür:
o Bölgesel Abraj: Bu hata, tezgâh üzerindeki ipliklerin bitmesi ve
tezgâha yeni ipliklerin girilmeye başlanması durumunda ortaya çıkar. Makineye
gelen yeni ipliğin rengi eski ipliğin rengiyle aynı fakat farklı zamanda
üretildikleri için lot numaralarının farklı olması sonucu ortaya çıkar.
o Tek Tel Abraj: Farklı lot iplik ile tezgâh üzerindeki ipliğin
birbirine karışması sonucu veya lot numarasına bakılmadan tezgâha karışık şekilde
girilmesi sonucu oluşan abrajdır.
·
Renk Karışımı Hatası: Dokuma esnasında çalışan ipliğin yerine
farklı bir iplik girilerek yapılan dokumadır. Havda belli olur ise çitide bu
havın çıkarılması gerekir.
·
Palet
Hatası: Planlama sırasında tezgâhtaki renk sırasının yanlış verilmesi sonucu,
tezgâh üzerindeki renk sırası ile çizilen desen renk sırasının farklı
olmasından dolayı halıda farklı renklerin çalışmasıdır. Tezgah ustasının rengi
yanlış yere girmesinden de kaynaklanabilir.
·
Desen
Hatası: Halının sahip olması gereken desen özelliklerinden farklı bir desende
olmasıdır.
·
Tüy
Ayarsızlığı Hatası: Alt halının tüyünü üst halıya ya da üst halının tüyünü alt
halıya vermesi durumudur. Alt veya üst halının havı diğerinden kısa olur.
·
Bıçak Yakması Ve Yolması Hatası: Kesme bıçağının istenilenden
kısa olması ya da aşınması sonucu halının tüyünü yakması veya halının tüyünün
yolunmasına neden olması durumudur. Bu hata ancak halının apre bölümünde birkaç
kez tıraşa girmesi sonucu düzeltilebilir. Ancak hem maliyet hem zaman kaybına
sebep olacağı gibi halının havı da kısalır.
·
Şark
Birlemesi Hatası: Gücü işlemesi sonucu şark kopması olayı gerçekleşebilir. Bu
durumda eğer şark tamamen yerinden çıkarak koptuysa sıfırdan atılması gerekir.
Sadece yerinden çıktıysa asılıp takılması gerekir. Sadece yerinden çıkma durumu
olan şarkın yukarı çıkılıp asılması yerine yine aynı rengin yanındaki başka bir
şarka bağlanması sonucu, desende çalışmaması gereken hav ipliğinin çalışmasına
sebep olabilir.
·
Fikse
Veya Büküm Hatası: İplik işletmelerinde ipliklere büküm veya ısının fazla ya da
az verilmesinden oluşan hatadır. Bu iplik halının boy yönünde iz meydana
getirir.
·
Gücü
İşlemesi Hatası: Genelde berk gelen ipliğin gerginliğinin fazla olmasından ya da
gücüden geçeceği sırada düğümün büyük atılmasından veya dolaşmasından dolayı
gücüyü zorlayıp öne çıkması sonucu rapierin gücüye vurarak zemin ve hav
tellerini yolması şeklinde ortaya çıkan hatadır.
·
Berk
Hatası: Dokuma sırasında örgüye girerek hav oluşturacak ipliğin cağdan
sarılırken, kılavuzdan geçirilirken, lamelden, gücüden ya da tarak dişi
arasından geçerken zorlanması, takılması veya dolaşması sonucu gergin hale
gelmesiyle halıda bulunduğu yeri çökük çalıştırmasıdır. Hav yüzeyinden
görülürse yüzeyde berk hatası olur.
